<p> از چهار رهبر فقهى اهل سنت، سه نفر؛ یعنى احمد بن حنبل، شافعى و مالک در گروه اصحاب حدیث قرار دارند و با این که شافعى و مالک از اهل حدیث هستند؛ اما بیشتر شافعیان و مالکیان از نظر مکتب کلامى، اشعرىاند. بیشتر شافعیان و مالکیان پیرو کلام اشعرىاند. شفائی شاعر پرسفری نبود و بیشتر عمرش را در اصفهان گذراند. عُمَر فَرّوخ در یادکرد بنداری اصفهانی، نام و نسب فردوسی را «ابوالقاسم منصور بن احمد بن فَرُّخ فردوسی» نوشتهاست. از همین روى کتابى نوشته شده است به نام برائة الاشعریین من ابنتیمیه. بهترین قرنها قرن من است سپس قرن بعد و سپس قرن بعد. 14گفتنى است مکتب معتزله تا قرن هفتم به عنوان یکى از مکاتب کلامى اهل سنت، رواج داشت؛ اما در قرن هفتم، پس از حمله مغول از بین رفت. فقط زیدیه، بین فقه جعفرى و فقه حنفى است. حتى اصول خمسه معتزله را پذیرفتهاند: توحید، عدل، منزله بین منزلتین، امر به معروف و نهى از منکر و وعد و وعید. اکنون نومعتزلیان که بیشتر از اشاعره شمال آفریقا هستند، تنها روش و عقل گرایى معتزله را دارند؛ اما باورها و افکار آنان را ندارند و به شدت از فلسفه غرب متأثرند.</p>
<p> دلیل آن این است که زیدىها از فرهنگ اهل بیت دور شدند و در دامن معتزله افتادند؛ و در طول تاریخ چون اکثر معتزله حنفى بودند، زیدیه نیز متأثر از آنان تمام افکار معتزله را پذیرفتند. دلیل دیگر ما برای این فرضیه آن است که اگر کتابخانهای با این توصیف فرضی وجود داشت، مؤلف قابوسنامه- که نوة دختری مرزبان بن رستم است- نیز حتماً میتوانست از آن بهره ببرد و در اثر خود از آن استفاده کند. بى توجهى و ندانستن شناخت درست از نیازهاى زمان و ارائه نکردن پاسخهاى لازم دعوى (فقه پاسخ گوى همه نیازهاست) (براى هر واقعه اى حکمى دارد و حتى ارش خدش نیز, به حساب آمده است) را سست مى کند و تز (فقه تئورى اداره جامعه است) را با ناباورى روبه رو مى سازد, همان گونه که افتخار بر میراث کهن فقهى, اگر به جاى آن که دستمایه پژوهش و تحقیق و اسوه نوآورى و ابتکار و کشاندن فقه به عرصه هاى امروزین زندگى گردد, ما را زمین گیر سازد و این باور غلط را در ذهن به وجود آورد که: گفتنیها را بزرگان گفته اند, بى گمان دعوى گشایش باب اجتهاد در فقه شیعه را نادرست جلوه خواهد داد و فقه شیعه را, بویژه در عرصه مسائل اجتماعى دچار رکود خواهد ساخت; چرا که فراوانى و پیچیدگى مسائل نوپیدا, گاه چنان به گرد گزاره هاى فقهى مى تند که روشن ترین آنها را در دنیایى از ابهام فرو مى برد. </p>
<p> اما به این اصول خمسه اصل امامت را نیز افزودند یعنى گفتند هر شخص فاطمى که مجتهد و عادل باشد و قیام کند امام ماست. لذا بیشتر حنفىها از نظر کلامى - اعتقادى ماتریدى هستند؛ یعنى از چهارصد و پنجاه میلیون حنفى سیصد و پنجاه میلیون، یا بیشتر ماتریدىاند. شبهقاره هند و آسیاى میانه، اعتقادات این مذهب را قبول دارند و در ایران از استان گلستان تا خراسان جنوبى، ماتریدىاند. بسیارى از علماى بزرگ شافعى مانند: غزالى، فخر رازى، جوینى، باقلانى، ایجى، تفتازانى و جرجانى فقه شافعى را قبول دارند، ولى دیدگاه کلامى او را نپذیرفتند، بلکه طرفدار باورهاى کلامى اشعرى هستند. اما بهگفتهٔ خالقی مطلق، رویهمرفته، دربارهٔ عربیدانی و پهلویدانی و آموختههای فردوسی میتوان رأی نلدکه را پذیرفت. ساخته مل گیبسون را میتوان یکی از بهترین فیلمهای اکشن تاریخ سینما تلقی کرد. این پژوهش می تواند خوانندگان را با طیف وسیعی از کاربرد موسیقی در دیوان خاقانی و هم چنین تاثیر وزنی و تصویری این هنر اصیل در زبان شعر این سراینده توانای پارسی آشنا سازد. تغییر و تحول زبان چه در حوزه واژگان و چه در حوزۀ نحوی در طول زمان امری بدیهی است و همواره واژگان از چرخۀ کاربرد زبـانی خارج و کلمات جدیـد یا احیاناً تلفظ­های جدید جای­گزین آن­ها می­گردند.</p>
<p> در نگاهی کلی، تاکنون چهار پیشگفتار بهدست آمده که در آغاز دستنویسهای شاهنامه نسخهبرداری یا چاپ شدهاست. پایان کارِ آل اینجو بهدست آل مظفر و مرگِ شیخ ابواسحاق، سبب اندوه نویسندگان و شاعرانی چون عبید زاکانی و حافظ شد. امام على(ع) اقدام کرد، ولى چون دید مردم نمىپذیرند از روى مصلحت کنار رفت و با ابوبکر بیعت کرد. اما شیعه با توجه به اینکه این مصادره، تنها مصادرهٔ ابوبکر بوده و ازسویدیگر بخششهای فراوانی از بیتالمال برای مستحکمکردن خلافت در منابع گزارش شده، با نکوهش این کار، رنجاندن فاطمه را - که با توجه به حدیث پیامبر، مساوی با رنجاندن خدا و پیامبر اوست - گناهی بزرگ از سوی ابوبکر دانستهاند. ابنتیمیه بیشتر، هدفش  آکادمي ژرف انديش د که با این سخن، اشاعره را ردّ کند؛ زیرا ابوالحسن اشعرى در قرن چهارم بوده و نمىتواند جزء سلف صالح باشد و مکتب اشاعره مکتب حقمدارى نیست. وى از این حدیث نتیجه گرفته سلف صالح کسانى هستند که در این سه قرن بودهاند و پس از اینان سلف محسوب نمىشوند. این گروه در طول تاریخ در اقلیت بودهاند و همواره با مخالفان خود درگیرند و برخورد افراطى دارند.</p>